Transcriptie van de VRT-uitzending "Terzake" van 28 maart 2014
REFERENTIE :
http: //cobra.canvas.be/cm/cobra/videozone/rubriek/kunstvideozone /1.1927355
Annelies Beck:
Stel U voor het zou wereldnieuws zijn als het verdwenen paneel van het Lam Gods van de broers van Eyck dan toch nog zou opduiken.
U weet het, het werd gestolen in 1934 en is sindsdien spoorloos. Een zaak die al jaren verzinsels en speculaties allerhande voedt. Maar nu, nu is er sprake van ernstig spoor.
Thomas De Graeve en Siel Van der Donckt
(///Beelden (nagespeeld) van de diefstal en de dood Arsene Goedertier///)
….
Maar de oplossing van het mysterie moet misschien niet gezocht worden bij wie het paneel heeft gestolen maar waarom.
Een hypothese:
Vijf jaar eerder: 1929. De beurs van Wall Street crasht ! (/// Archiefbeelden///)
Ook België komt in een diepe economische crisis terecht.
(Andere stem):
In maart 1934 springt de socialistische “Bank van de Arbeid”. Op het einde van het jaar “De Boerenbond”.
Ook de katholieke banken zitten in de problemen. Ze hebben dringend geld nodig om te overleven.
Eén van die katholieke bankiers, de zoon van Minister X . Een man die volgens het bisdom van Gent banden zou hebben met een oude bekende: Arsène Goedertier.
Mgr. De Kesel:
Hij had de opdracht gekregen van iemand uit Antwerpen. En men beweerde dus dat dat dus X was, de zoon van X die indertijd met het stichten van een nieuwe bank moeilijkheden had… (///Onduidelijke opname///)
Omdat toen vele banken financiële problemen hadden.
Commentaar :
Was het een diefstal in opdracht?
Misschien moest het losgeld voor de Rechtvaardige Rechters dienen om de banken aan middelen te helpen. Maar er zou nooit losgeld zijn betaald en het schilderij blijft spoorloos .
Wat is er dan mee gebeurd ?
(/// Beeld van Robert Senelle in zijn bureau thuis///)
We springen naar 1968 !
Deze Robert Senelle, professor en grondwetspecialist krijgt een geheim te horen van de “pater familias” van een ... familie.
Die familie zou in de jaren dertig geld gegeven hebben om de katholieke banken te redden.
In ruil daarvoor kregen zij een waardevol voorwerp als onderpand: de Rechtvaardige Rechters.
Het is een vergiftigd geschenk waar ze van af willen maar zonder dat de familie gezichtsverlies lijdt.
Senelle probeert jarenlang te bemiddelen om het schilderij terug te krijgen waar het hoort: in de Sint-Baafskathedraal maar tevergeefs !
Robert Senelle overlijdt in 2013.
Vóór zijn dood vertelt hij (/// in 2002///) wat hij weet over het paneel aan Brussels parlementslid en historicus Paul De Ridder, hier rechts in beeld (/// Archiefbeelden van De Ridder samen met Senelle///).
Die brengt het verhaal nu naar buiten.
En de Rechtvaardige Rechters die zouden op dit moment nog steeds in het bezit zijn van die ... familie.
IK WIL GEEN ZONDENBOKKEN ZOEKEN
Annelies Beck:
Paul De Ridder. Welkom !
Paul De Ridder:
Goeden avond.
Annelies Beck:
U bent - het is net gezegd - historicus, ook Brussels parlementslid voor N-VA
U brengt dit nu naar buiten. Waarom nu ?
Paul De Ridder:
Wel omdat wij reeds jarenlang ervoor geijverd hebben, samen met Professor Senelle, dat het paneel zou terugkomen en dat wij op een dood punt zitten voor het moment en dat binnenkort de 80ste verjaardag wordt herdacht van het verdwijnen van het paneel.
Annelies Beck:
Een dood punt omdat de familie niet over de brug komt, de familie die het paneel in bezit had.
Paul De Ridder:
Wel dat is een gerechtelijk onderzoek.
Ik kan daar uiteraard niet meer over vertellen.
Maar het enige wat ik vraag dat is gewoonweg dat patrimonium zou terugkeren (1).
Wij moeten - en dat is misschien vreemd voor een historicus - niet naar het verleden kijken.
Ik kijk gewoon naar de toekomst.
Destijds bij de restauratie van de kathedraal in Brussel hebben wij net hetzelfde gedaan, niet gediscuteerd wie is schuldig, dit en dat…
We kijken naar de toekomst, wij restaureren dat gebouw.
Wij willen dat dat paneel terugkomt, dat is het enige dat ons interesseert.
Geen zondenbokken zoeken ! Niemand aan de schandpaal nagelen ! Dat help ons allemaal niet !
Annelies Beck:
Maar blijkbaar wilde de familie er op een bepaald moment zelf wel van af. Want zij hebben toen al stappen ondernomen.
Paul De Ridder:
Indertijd is daar, zijn er inderdaad stappen voor ondernomen en men heeft ook Professor Senelle gecontacteerd.
Hij heeft me daarvan ook op de hoogte gebracht.
Waarom heeft hij dat gedaan ?
Omdat hij bijzonder veel vertrouwen in mij had omdat ik zijn bibliotheek had gered en ondergebracht in de Koninklijke Bibliotheek.
En toen heeft hij mij dat verhaal verteld, niet alles in ene keer maar geleidelijk in fasen en dus telkens weer gezegd dat hij dat in orde wou brengen.
Hij was er rotsvast van overtuigd dat hij daarin zou slagen tot het laatste moment, tot vlak vóór zijn dood dacht hij dat nog altijd in orde te brengen.
Annelies Beck:
Maar als de familie hem daarom benaderd heeft waarover dan onderhandeld is, waarom is dat dan nog niet gebeurd ?
Paul De Ridder:
Wel ik heb die vraag meerdere malen aan Professor Senelle gesteld en hij heeft mij telkens gezegd: “Ze zijn zo bang voor hun goede naam !”
Annelies Beck:
Hebt u het ooit gezien ?
Paul De Ridder:
Neen, neen.
Ook Senelle heeft het nooit gezien.
Maar een lid van de familie heeft het wel gezien en die heeft dat dus ook uitdrukkelijk verklaard dat het in een zeer goede staat is.
Wat erop wijst - da’s een veronderstelling van mij - dat dat paneel waarschijnlijk gerestaureerd is.
Want anders kan dat niet in uitstekende staat zijn, wetende dat het in 34 verdwenen is, dat het toch heel wat wederwaardigheden heeft meegemaakt en dat de rest van het altaarstuk in de jaren 50’ - 60’ is gerestaureerd in het “Kunstpatrimonium”.
Annelies Beck:
Maar als het gerestaureerd is, moet iemand toch weten waar het is, meer dan degene die het heeft.
Paul De Ridder:
Ja, maar dat is dus…
Annelies Beck:
En we weten niet wie het gerestaureerd heeft ?
Paul De Ridder :
Neen.
Annelies Beck:
O.k. Ik zei het al. De familie zou al een poging ondernomen hebben om het zelfs (/// onduidelijke opname///) aan te bieden, heb ik begrepen, bij een voormalige bisschop die , naar verluidt het zou geweigerd hebben. We hebben het over de bisschop Van Peteghem.
Paul De Ridder:
Dat is de naam (/// d.w.z. Van Peteghem///) die in dat verband genoemd wordt.
Wat natuurlijk doodjammer is !
Men had op dat moment dat stuk onmiddellijk in ontvangst moeten nemen en het terugplaatsen in het altaarstuk waar het op zijn plaats is… hé.
Annelies Beck:
En waarom heeft hij dat geweigerd ?
Paul De Ridder:
Dat is iets waarop ik uiteraard geen antwoord op kan geven.
Annelies Beck:
Ja lijkt me toch te bizar voor woorden toch ?
Paul De Ridder:
Ja maar ja, er zijn zo soms rare kronkels in de redeneringen van mensen die “geen problemen” willen en liever gewoon doen dat ze van niets weten hé …
Annelies Beck:
Eénmaal afgewezen door de bisschop toen, bent U nu niet bij de pakken blijven zitten.
Paul De Ridder:
Neen !
Annelies Beck:
U bent naar bisschop van Looy van Gent gestapt.
Paul De Ridder:
Ja.
Annelies Beck:
We gaan even kijken wat hij d’er zelf over te zeggen heeft.
VAN LOOY: HET PANEEL HEEFT EEN LITURGISCHE FUNCTIE
Luc Van Looy, bisschop van Gent:
Dit paneel, dat eigenlijk fundamenteel een liturgische functie heeft.
Het concentreren van de mensheid op dat Lam, op die Christus, is eigenlijk een liturgische functie.
En we zouden liever hebben dat die liturgische functie in zijn totaliteit terugkomt.
Zeker en vast !
Neem dat iemand het heeft of weet waar het is, wat mijn discours zou zijn, de totaliteit, de integraliteit van het paneel (///lees: altaarstuk///) vraagt dat ge meewerkt aan het restaureren van het geheel dus.
Als ik het zou hebben en ik zou zeggen: ik geef het niet terug, dan neem ik iets op mijn geweten dat zegt: ik ben niet akkoord dat dat paneel (///lees: altaarstuk///), het gehele Lam Gods in zijn integraliteit zou terug hersteld worden.
Annelies Beck:
Dit is duidelijk een oproep om het opnieuw aan te bieden, als ik het hoor, maar ook: hij aanvaardt de thesis die U nu naar voor schuift. (2)
Paul De Ridder:
Alles wijst erop dat dat inderdaad juist is.
Professor Senelle heb ik altijd gekend als een zeer ernstig man, een man met gezond verstand een echte intellectueel, ook heel open.
Ik kan mij dus niet voorstellen dat zo iemand een dergelijk “indianenverhaal” zou gaan lanceren.
Maar hij zat dus met het probleem dat de familie blokkeerde, ook al omdat er een poging was geweest destijds om het terug te geven.
En zij waren dus niet zeker dat de bisschop het zou in ontvangst nemen.
En daarom heb ik dus zelf de stap gezet van in 2009 naar de bisschop van Gent te gaan zodanig dat ik aan de familie kon verzekeren, via Professor Senelle, want het was hij die rechtstreeks met de familie contact (had), kon verzekeren dat een oplossing mogelijk was, anoniem, hé..
Maar dan zijn nog jaren voorbij gegaan. (/// nl. 2009-2013///)
Uiteindelijk heb ik dan aan Professor Senelle gezegd:
Ja professor, kijk als er geen oplossing komt, gaat U kunnen blijven zwijgen ?
Want U bent op de hoogte van die feiten.
En professor Senelle die een jurist was, ik ben historicus, hij is jurist, wist dat dus veel beter dan ik.
In ik heb hem toen voorgesteld: Zou het niet goed zijn dat U zelf een gesprek hebt met de bisschop, dat de bisschop het eens rechtstreeks van u hoort.
Hij had dat altijd van mij gehoord.
Senelle was daartoe bereid.
Er waren afspraken gemaakt. Die zijn toen niet doorgegaan omdat dat in de winter was van 2012 en jammer genoeg kort nadien is Senelle ziek geworden en is dus gestorven in begin 2013.
Maar tot de laatste moment, vlak vóór die man in coma gegaan is, was die man bijzonder helder van geest.
De VRT heeft daar nog opnamen van, gemaakt met een interview over de monarchie. En daar ziet U die man, drie weken geloof ik, vóór hij gestorven is, bijzonder lucide, 'to the point'. Die man wist verdomd goed waarover het ging.
Iedereen die professor Senelle gekend heeft, weet dat het iemand was die zeer goed wist wat..
Annelies Beck:
Het was door een speling van het lot, zijn voortijdig overlijden, helaas dat ..
Paul De Ridder:
Ja
Vandaar dat op dat moment, door de feiten, ik een kroongetuige was geworden door het overlijden van Senelle en dat ik dus uiteindelijk op 1 juli 2013 naar de procureur van Gent gestapt ben om daar een verklaring af te leggen van wat ik wist, omdat ik mij verplicht voel, niet alleen moreel tegenover het patrimonium, in eerste instantie uiteraard, maar ook tegenover Senelle.
Die man heeft tot de laatste snik zich daarvoor ingezet.
Hij was ervan overtuigd dat hij die zaak in orde zou brengen: “Waarde vriend ik breng het in orde, U mag er op rekenen !”.
Wel ik vind dat het mijn plicht is om die erfenis, die nalatenschap van Senelle gestand te doen en proberen alsnog die zaak in orde te brengen.
Vandaar: ik vraag maar één ding.
In godsnaam !, dat men die Rechtvaardige Rechters terugbrengt en dat men ze plaatst op de plaats waar ze moeten zijn in het altaarstuk van de gebroeders Van Eyck.
Annelies Beck:
Maar zelf hebt u nog geen contact op genomen met de familie.
Paul De Ridder:
Ik heb wel met de familie contact opgenomen op vraag van het Gentse gerecht en dus … daar ja, vind ik geen gehoor
Uit vrees, omdat men bang is en dergelijke meer…
Maar ik vraag allez … dat men echt de zaak in orde zou brengen, nog eens, niet om iemand tot zondenbok te maken, (aan) de schandpaal te nagelen, helpt ons niks.
Kijk naar de toekomst ! (3)
Annelies Beck:
Paul De Ridder, hartelijk dank
Paul De Ridder:
Graag gedaan !
(1) De Ridder verklaart hier zeer duidelijk dat hij enkel en alleen vraagt dat het paneel zou terugkeren.
Hij voegt er bovendien meermaals expliciet aan toe dat hij geen zondenbokken of schuldigen zoekt.
Op de koop toe noemt hij nergens namen.
Het is dan ook wel bijzonder merkwaardig dat Marc Reynebeau in "De Zevende Dag" van zondag 30 maart 2014 beweert dat De Ridder en de VRT "een heel duidelijke beschuldiging (sic!) hebben gemaakt: Die familie heeft het stuk. Geef het nu terug ! "
(2) In "De Zevende Dag" van zondag 30 maart 2014 beroept J.P. Coppens zich (ten onrechte) op deze passage om het volgende te verklaren:
"En wat mij opgevallen is bijvoorbeeld in het stukje die gemaakt is bij ‘Terzake’, legt men eigenlijk de bisschop van Gent, Mgr. Van Looy, in de mond dat hij zou verwijzen naar die familie.
Ik heb in dat interview of in dat gesprek met Mgr. Van Looy, helemaal niets gehoord daarover hé.
Hij vraagt gewoon dat het paneel zou terugkeren maar hij verwijst in geen enkel geval naar die familie.
Dat werd wel gesuggereerd in ‘Terzake’ dat hij dat zou gedaan hebben. Maar dat klopt niet hé !" (tot zover J.P. Coppens)
Bisschop Van Looy verwijst echter op geen enkel moment naar "die familie" en Annelies Beck heeft dat ook nergens gezegd.
De bisschop doet - wat zijn plicht is - gewoon een oproep in het algemeen.
Hij verklaart letterlijk:
"Neem dat iemand het heeft of weet waar het is, wat mijn discours zou zijn, de totaliteit, de integraliteit van het paneel (///lees: altaarstuk///) vraagt dat ge meewerkt aan het restaureren van het geheel..."
Er wordt dus niemand beschuldigd. Men vraagt gewoon dat er uiteindelijk een oplossing zou komen.
(3) Ook hier blijkt andermaal (!) De De Ridder enkel opkomt voor het belang van het patrimonium. Hij is er allerminst om uit "schuldigen" te zoeken.
